Breinatrofie voorspelt ernstige vermoeidheid bij MS

Hersenatrofie in bepaalde delen van de hersenen kan bij mensen met multiple sclerose een voorspelling zijn voor ernstige vermoeidheidsklachten. Dat blijkt uit Duits onderzoek.

Hersenatrofie is het krimpen van de hersenen. Ieder mens krijgt daarmee te maken bij het ouder worden. Bij mensen met MS verloopt dit proces sneller.

Nu blijkt dat hersenatrofie in bepaalde delen van de hersenen samenhangt met ernstige vermoeidheid: fatigue. Deze chronische vorm van vermoeidheid is anders dan gewone vermoeidheid. Ze heeft geen externe oorzaak, maar wordt veroorzaakt door MS zelf. Zo’n tachtig procent van de mensen met MS heeft hier last van.

Hoe fatigue precies ontstaat is nog niet duidelijk. Onderzoekers in Duitsland hebben nu wel gekeken naar de relatie tussen grijze hersenstof in verschillende gebieden in het brein en de ernst van fatigue.

In het onderzoek werd gekeken naar fatigue bij 601 volwassenen die net de diagnose CIS of Relapsing-Remitting MS hadden gekregen. Er werd gekeken naar de ernst van fatigue bij diagnose en na vier jaar. Ook was er een controlegroep van 89 mensen die geen MS hebben. Gemiddeld waren de deelnemers 33,2 jaar oud en hadden ze 7,3 maanden geleden de diagnose CIS of RRMS gekregen. 

Om de fatigue vast te stellen werden twee verschillende meetmethodes gebruikt: Multiple Sclerosis Inventory of Cognition (MUSIC) en de Fatigue Scale for Motor and Cognitive Functions (FSMC). Lichamelijke beperking werd gemeten met de Expanded Disability Status Scale (EDSS). Bij 230 van de deelnemers met MS kon na vier jaar opnieuw een meting gedaan worden.

Uit de resultaten bleek dat bij de diagnose ernstige vermoeidheidsklachten te maken hadden met verminderde grijze stof in meerdere gebieden, waaronder de nucleus caudatus en het putamen. Deze hersengebieden houden verband met cognitieve functies (zoals geheugen en concentratie), beloning en motivatie. Ook was er een link met de thalamus, aan de rechterkant van de hersenen, die betrokken is bij zintuigelijke impulsen, en de hippocampus, die betrokken is bij het kortetermijngeheugen. Bij de controlegroep, dus de mensen zonder MS, werd geen verband gevonden tussen vermoeidheid en het krimpen van grijze stof.

Lees meer over de hersenonderdelen en hun functies op Gezondheidsnet.

Bij de deelnemers die na vier jaar ook nog meededen, bleek dat de krimping van grijze stof in andere hersengebieden (zoals de globus pallidus) bij de diagnose een significante aanwijzing waren voor vermoeidheidsklachten na vier jaar. Deze hersengebieden worden ook in verband gebracht met huidige en toekomstige invaliditeit van iemand met MS. 

Volgens de onderzoekers maken hun resultaten duidelijk dat fatigue die al vroeg aanwezig is te maken heeft met krimping van grijze stof bij het begin van de aandoening. En dat het krimpen van grijze stof in de nucleus caudatus, globus pallidus en pons belangrijke aanwijzingen zijn bij het voorspellen van ernstige fatigue.

Volgens de onderzoekers helpen deze resultaten om inzicht te krijgen wie een hoog risico loopt op ernstige vermoeidheid. Zodat deze mensen met MS al vroeg in het ziekteverloop beslissingen kunnen nemen over hun behandeling om het verloop van MS te remmen.