Wat gebeurt er in je hersenen voordat je symptomen van MS ervaart?

Heb je net de diagnose multiple sclerose gekregen? Als het antwoord ja is, dan is dit artikel voor jou. 

Schade aan de hersenen, afbraak van hersencellen, verlies van hersenvolume: al vroeg in het ziekteverloop van MS kan dit in je brein gebeuren. Zelfs voordat je last krijgt van symptomen.^1-6 En als er niet snel na de diagnose begonnen wordt met behandeling, kan dit gevolgen hebben voor de lange termijn. 

Met dit artikel willen we het belang van vroegtijdig starten met behandeling benadrukken. We laten zien welke veranderingen er optreden nog voordat je last krijgt van de eerste symptomen. En welke gevolgen deze vroege veranderingen kunnen hebben als ze niet worden aangepakt. 

Je hersenen hebben een ‘neurologische reserve’: een ingebouwd vermogen om functies te behouden door andere zenuwpaden te gebruiken.¹⁰ Dit betekent dat je hersenen beschadigde of verdwenen verbindingen in je hersenen, veroorzaakt door MS, kunnen opvangen.¹⁰ Dus als een deel van je hersenen beschadigd raakt, worden andere delen gebruikt om dit probleem te omzeilen.

Dit kan verklaren waarom je voor je diagnose niets hebt gemerkt van vroege neurologische schade door MS. Neurologische reserve helpt vroege schade te verbergen. Zonder symptomen zou je niet weten dat er iets aan de hand was.¹⁰ 

Lees hier meer over reserves in de hersenen.

MS kan lange tijd onzichtbaar zijn, maar toch actief zijn. Dit soort ziekteactiviteit is er ook al voordat je MS-symptomen krijgt. De MS is dus ‘stil’, en daardoor heb je niet in de gaten wat er gebeurt. Naast leeftijd, hersenatrofie, het continu ‘smeulen’ van de MS en de activatie van bepaalde immuuncellen in de hersenen, wordt vroegtijdige ziekteactiviteit gezien als een aanjager voor het verloop van MS.^12-16 

De vroege ziekteactiviteit van MS mag niet over het hoofd worden gezien. Want vele jaren later kan die mogelijk gevolgen hebben. Zo wordt de mate van hersenatrofie tegenwoordig gezien als een voorspeller voor lichamelijke beperkingen op de lange termijn.^4,7,8 Het kan ook veel later in het leven van invloed zijn op je cognitieve functies, zoals geheugen en concentratie.^4,9

Omdat er veel bewijs is van een link tussen vroege ziekteactiviteit en slechte langetermijnresultaten, is het enorm belangrijk om snel actie te ondernemen tegen MS na een diagnose. Als je net de diagnose hebt gekregen, bespreek dan alle behandelmogelijkheden met je neuroloog. Zodat je de behandeling vindt die bij je past en deze zo snel mogelijk wordt gestart.

Vroeg starten met een MS-behandeling gaat gepaard met betere resultaten op de lange termijn voor iemand met MS.  

Het herkennen van de eerste signalen van MS kan nogal een uitdaging zijn. Het betekent vaak dat mogelijk schadelijke ziekteactiviteit al heeft plaatsgevonden vóór de diagnose.¹⁷ 

Daarom moet snel actie worden ondernomen wanneer de eerste symptomen merkbaar worden. 

Hoewel vroeg behandelen het meest ideale scenario is, is er steeds meer bewijs dat het ook in een later stadium nog mogelijk is in te grijpen, zelfs als men niet meer kan lopen.¹ Dit kan je misschien geruststellen: ook als je later dan gehoopt met de behandeling begint, kan de behandeling nog steeds helpen om de voortgang te stoppen of te vertragen. 

Als je je zorgen maakt over de behandeling van jouw MS, of over de gevolgen van vroege ziekteactiviteit in de toekomst, praat hier dan over met je neuroloog. Maak een persoonlijke gids als steuntje in de rug bij dit gesprek. 

MS-neuroloog Esther Zeinstra legt in deze video uit waarom het belangrijk is om meteen te starten met behandeling.