Ik zorg. Ben ik daarom een mantelzorger?

MS en ik • Artikel

Er zijn familieleden, vrienden en geliefden voor wie we alles over hebben. Dochters die bellen en zeggen: ‘Pap, ik heb een lekke band, kun je komen helpen?’ – zonder maar een moment te twijfelen pak je je gereedschap en ben je onderweg. Of moeders die vragen: “Het lukt me vandaag niet om naar de supermarkt te gaan, kun je wat voor me meenemen als je hiernaartoe komt?” Binnen een uur breng je wat ze nodig heeft en nog wat extra om haar te verwennen. We geven om ze. En we zorgen voor ze. Wanneer het gaat om de behoeften van iemand met een chronische ziekte, bestaat er een dunne scheidslijn tussen ‘ik geef om je’ en ‘ik ben je mantelzorger’. Dus wat betekent het om in de 21ste eeuw voor iemand te zorgen?

Als je het woord ‘verzorger’ hoort, denk je waarschijnlijk aan iemand die in de zorg werkt. Iemand die is aangenomen voor de verzorging van iemand die hulp nodig heeft bij het dagelijks leven. Ze hebben een heleboel verantwoordelijkheden en zijn opgeleid en goed uitgerust om hun werk te kunnen doen¹. Maar het woord betekent zoveel meer. Verzorgers kunnen volwassenen zijn die zorgen voor volwassenen, ouders die voor kinderen met een chronisch aandoening zorgen of andersom. Het kan gaan om lichamelijke ondersteuning, emotionele ondersteuning en zelfs financiële hulp. Vaak wordt deze zorg gegeven door mensen die hier niet voor zijn opgeleid en hiervoor geen vergoeding krijgen². We noemen ze mantelzorgers³. Minstens 57% van de mantelzorgers helpt met medische taken, terwijl slechts 14% een opleiding hiervoor heeft.

Een mantelzorger is iemand die zonder betaling een aantal uur per week zorgt voor een familielid, vriend of partner.

Echtgenoten, moeders, vaders, grootouders, kinderen, vrienden: iedereen kan in zijn leven een keer genoodzaakt zijn voor een naaste te zorgen.4 Het is dan ook geen verrassing dat 3 op de 5 mensen op een bepaald moment in hun leven mantelzorgers worden. Maar vaak zien zij zichzelf niet als mantelzorger. Afhankelijk van de aandoening kan de hoeveelheid zorg die nodig is langzaamaan toenemen. Hulp met kleine taken kan zo overgaan in hulp met de meeste dagelijkse taken en dit kan een soort tweede natuur worden. Daardoor zien mensen die voor anderen zorgen zich soms niet als mantelzorgers. En zien degene voor wie ze zorgen ze ook niet zo.2

Jezelf als mantelzorger zien is makkelijker gezegd dan gedaan. Cultuur kan een grote rol spelen. In sommige Aziatische landen is het vanzelfsprekend om te zorgen voor ouderen. Generaties wonen onder één dak, dus al vanaf jonge leeftijd is het zorgen voor oudere familieleden onderdeel van het dagelijks leven. In China is het zelfs in de wetgeving opgenomen.5

Je vraagt je misschien af waarom dit zo belangrijk is. Ja, je zorgt voor iemand om wie je geeft, dus wat maakt het uit welke naam je eraan geeft? Maar als je zo denkt, loop je misschien allerlei soorten ondersteuning mis. Zoals op financieel gebied, of in de vorm van trainingen en opleiding, of emotioneel en praktisch advies. Want het merendeel van de mantelzorgers voelen zich niet goed voorbereid op hun rol. Het is daarom goed om het belang van jouw rol als mantelzorger in iemands leven te erkennen.

Hoe je situatie ook is, er is één iemand waar je extra zuinig op moet zijn. Dat ben jij. 8 van de 10 mantelzorgers voelt zich eenzaam of geïsoleerd door de zorg die ze geven.⁶ Om de beste zorg te kunnen geven, moet je eerst goed voor jezelf zorgen, op welke manier dan ook. Bijvoorbeeld door af en toe uit eten te gaan met vrienden of je favoriete boek te lezen. En kijk eens op mantelzorg.nl; hier vind je allerlei informatie die jou als mantelzorger⁷ kan helpen.

Heb je het gevoel dat de MS van degene die je verzorgt niet onder controle is, of dat er zaken zijn die echt besproken moeten worden in de zorg? Bekijk dan eens onze Persoonlijke Gids en vul die samen in met degene voor wie je zorgt. Noteer over welke dingen jullie je zorgen maken en welke vragen je hebt.