Zomer, zon en het fenomeen van Uhthoff

Veel mensen met multiple sclerose kijken met gemengde gevoelens uit naar de zomer: de zon op je huid voelen kan heerlijk zijn, maar niet als je daardoor last krijgt van MS-symptomen. Bij ongeveer 80 procent van de mensen met MS leiden hoge temperaturen en hitte namelijk tot een verergering van de symptomen.¹

Artsen noemen dit het ‘Uhthoff-fenomeen’. Het kan ook optreden tijdens het nemen van een warm bad, bij een saunabezoek of bij koorts. Vermoedelijk is de oorzaak een tijdelijke verslechtering van de geleiding van gedemyeliniseerde axonen. Met andere woorden: de beschadigde zenuwbanen kunnen bij hogere temperaturen minder goed elektrische impulsen doorgeven.¹

Makkelijk te verwarren met een schub

Het Uhthoff-fenomeen is vernoemd naar oogarts Wilhelm Uhthoff. Hij constateerde al aan het eind van de 19de eeuw dat mensen met MS tijdelijk minder scherp zicht kunnen hebben na fysieke inspanning.² Een hogere omgevings- of lichaamstemperatuur kan bovendien leiden tot een verergering van algemene MS-symptomen en vermindering van fysieke prestaties. Veel mensen met MS voelen zich moe en zwak bij warmte. Er kunnen zelfs gevoelsstoornissen en verlammingen ontstaan.¹

Het Uhthoff-fenomeen kan daarom gemakkelijk worden verward met het begin van een schub, een acute aanval van MS-symptomen. Maar in dit geval gaat het om een pseudo-schub. In tegenstelling tot een echte schub, verdwijnen de symptomen van het Uhthoff-fenomeen weer relatief snel als de temperatuur daalt.¹

Vermijd hitte of draag een koelvest

Als je last hebt van het Uhthoff-fenomeen, is het aan te raden om preventieve maatregelen te nemen. Zo voorkom je dat de symptomen optreden. Vermijd bijvoorbeeld zware fysieke inspanning, vooral op warme zomerdagen. Sporten kun je het beste doen in de koelere ochtend- of avonduren. Vermijd ook langdurige blootstelling aan de zon en ga niet de sauna in.

Koelvesten, koelmutsen of koelkousen kunnen ook helpen om symptomen te voorkomen. Vooral op momenten dat je verwacht niet aan de warmte te kunnen ontkomen. Alles wat het lichaam een beetje afkoelt, kan helpen. Zoek de schaduw op, ga in een ruimte zitten met airconditioning, koel je armen af onder koud stromend water of neem een koud voetbad. Ook afkoelen met ijskoffie, ijsthee, gekoeld fruit of een lekker ijsje is een goed idee.

Amsel – Das Multiple Sklerose Portal, https://www.amsel.de/multiple-sklerose/ms-wissenswert/das-uhthoff-phaenomen/
W. Uhthoff: Untersuchungen über die bei der multiplen Herdsklerose vorkommenden Augenstörungen. In: Arch Psychiatr Nervenkrankh. 1890; 21, S. 305–410. doi:10.1007/BF02226770