Humor kan meer dan alleen maar grappig zijn

Er bestaat geen echte definitie van wat humor is, ook al denken wetenschappers en filosofen er al eeuwen over na. 

Als je wat onderzoek doet, zal je verschillende beschrijvingen vinden. Humor wordt bijvoorbeeld gedefinieerd als een karaktereigenschap, een innerlijke houding of een houding die je kunt hebben ten opzichte van het leven. Een andere definitie is het vermogen om kalm en opgewekt naar onaangename dingen en alledaagse moeilijkheden te kijken. Of het vermogen om grappen te maken en deze te begrijpen.

Elk van deze definities beschrijft een bepaald onderdeel van humor, dus ze zijn allemaal waar. Maar op de een of andere manier niet volledig.

Wetenschappers geloven dat humor deels aangeboren is en een genetische component heeft. Waar we om kunnen lachen en wat we grappig vinden, hangt ook af van onze persoonlijke ervaringen en culturele en sociale invloeden.

‘Ik ken een leuke treingrap – ik weet alleen niet of die aankomt.’

Lachen is het beste medicijn, zeggen ze. Maar is dat waar? Wetenschappers van over de hele wereld buigen zich over de vraag wat humor met ons doet en hoe die ons kan helpen. 

Er is zelfs een aparte tak van de wetenschap die deze vraag onderzoekt: de gelotologie. Gelotologen hebben al veel ontdekt over de effecten van humor. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat humor gezond is.²

Onderzoekers hebben aangetoond dat het lichaam endorfine aanmaakt als we lachen. Bovendien wordt het beloningscentrum in de hersenen geactiveerd. Lachen maakt dus ook gelukkig. Na een flinke lachbui kunnen er meer lichaamseigen antistoffen in het bloed worden gedetecteerd, en minder stresshormonen. Lachen maakt ons ook minder gevoelig voor pijn.²

Een onderzoeksteam heeft ook ontdekt dat lachen als buffer fungeert bij stress. De wetenschappers konden aantonen dat mensen die in het dagelijks leven vaker lachen, gemakkelijker met stressvolle ervaringen kunnen omgaan. De regel was: hoe vaker mensen lachen, hoe minder stresssymptomen de proefpersonen voelden. En dat ongeacht hoe intens het lachen was.³

Twee verliefde tieners zitten op een bankje. Het meisje vraagt aan de jongen: ‘Wil je zien waar ik aan mijn blindedarm ben geopereerd?’ ‘Ja, graag!’, antwoordt de jongen enthousiast. ‘Daar, in dat grote gebouw met al die ramen…’

Therapeuten en experts hebben ook effecten van humor waargenomen die nog niet wetenschappelijk zijn bewezen. Er bestaan dus enkele theorieën over wat humor nog meer kan doen. We hebben drie theorieën bekeken die mogelijk ook interessant zijn voor mensen met MS. Dat ze nog niet wetenschappelijk bewezen zijn, betekent niet dat ze niet waar zijn.

Theorie 1: Humor maakt je sterk
Als je jezelf na een zware tegenvaller weer wilt oprapen, kan een positieve houding je helpen. Degenen die, zelfs tijdens een moeilijke tijd, een optimistische kijk op de toekomst blijven houden, hebben meer redenen om te herstellen en door te gaan. En als je tegenslagen met een gevoel van kalmte tegemoet kunt treden, zal je waarschijnlijk minder bang zijn om te falen. Dit kan voor nieuwe oplossingen en denkwijzen zorgen, waardoor je je beter in staat voelt om je handelen.

Theorie 2: Humor opent nieuwe perspectieven
We hebben al gezegd dat lachen helpt tegen stress. Maar er is nog een andere manier waarop humor stress kan bestrijden.

Stress is soms een kwestie van perspectief, van hoe je tegen zaken aankijkt. Stress ontstaat niet altijd doordat we overweldigd zijn, of onder druk staan. Soms creëren we stress gewoon zelf.
Het wondermiddel hiervoor is verandering van perspectief. Als je met humor naar een situatie kijkt, in plaats van bloedserieus, kun je net wat meer afstand nemen. Hierdoor krijg je een duidelijker beeld en kun je een strategie bedenken om met de situatie om te gaan.

“Wat doe je voor de kost?” – “Ik ben een goochelaar.” – “En wat voor trucs kun je?” – “Ik zaag mensen in tweeën.” – “Ah, heb je ook broers of zussen?” – “Ja, twee halfzussen.”

Theorie 3: Humor maakt moeilijke situaties makkelijker
Mensen met multiple sclerose worden vaak geconfronteerd met vreemde opmerkingen. Je kun dit soort situaties minder vervelend maken met humor. Een beetje vrolijkheid maakt het vaak gemakkelijker om andere mensen te benaderen. Als je je niet wilt ergeren, maar liever geniet, kan humor helpen om ontspannener te reageren op een stomme uitspraak.

Maar wees voorzichtig: niet alle humor is hetzelfde. Je hebt waarderende en denigrerende humor. Je kun de ander omlaaghalen als je een denigrerende grap over hem of haar maakt. Als je beter wilt communiceren met de mensen om je heen, moet je geen denigrerende humor gebruiken. Het kan voor een korte lach zorgen, maar het zal altijd een bittere nasmaak achterlaten.

Ben jij iemand die niet makkelijk grapjes maakt? Neem je het leven doorgaans heel serieus en vind je humor gewoon dom? Als je toch wilt proberen of humor je leven kan verrijken, dan is er goed nieuws: humor kun je trainen, er zijn zelfs speciale cursussen voor. 

Of je kunt deze drie tips proberen. Ze kunnen je misschien helpen wat meer plezier in het leven te brengen:

1. Omring jezelf met humor: ga naar een comedyshow of kijk naar comedy op tv. Boekenwurmen kunnen een grappig boek of stripverhaal lezen. Of omring jezelf met grappige mensen. Ga uit met humoristische vrienden.
2. Wees kinderlijk en speels: kinderen lachen ongeveer 400 keer per dag. Volwassenen komen daarentegen niet eens aan de 15 keer.⁴ Als je je natuurlijke speelsheid herontdekt, wordt je leven meestal grappiger.
3. Oefen met het ontdekken van humor: kijk rond om grappige dingen in je dagelijks leven te zien. Als je iets heel grappigs hebt meegemaakt of gezien, schrijf het dan op of deel het met vrienden. Het dagelijks leven biedt veel leuke momenten. Misschien moet je er even naar zoeken, maar als je je bewust wordt van deze momenten en ze opschrijft, zal je het waarschijnlijk gemakkelijker vinden om de zonnige kant van het leven te zien.

Twee jagers zijn in het bos. Opeens zakt er één in elkaar. De ander belt meteen 112: ‘Ik denk dat mijn vriend dood is. Wat moet ik doen?’ Dan zegt de spoedarts: ‘Blijf kalm! Om te beginnen moeten we er eerst zeker van zijn dat hij echt dood is.’ Een korte stilte. Dan een luid schot. De jager weer: “Oké, en nu?”