Schubs
Relapsing-Remitting MS is de meest voorkomende vorm van MS. Bij deze vorm heb je vaak te maken met periodes waarin je veel meer last hebt van bestaande symptomen en waarin nieuwe symptomen ontstaan. Na verloop van tijd verdwijnen deze symptomen weer (helemaal of gedeeltelijk). Zo’n periode noemen we een schub of relapse.
Tijdens een schub komen nieuwe symptomen op of verergeren bestaande symptomen. Lees verder om meer te weten te komen hoe schubs behandeld en zelfs voorkomen kunnen worden.
- Pijn of zwakte in je ledematen
- Problemen met zichtvermogen, zoals dubbelzien
- Verlies van motoriek en balans
- Duizeligheid
- Vermoeidheid
- Zwakte in armen of benen
- Troebel zicht of pijn aan je oog door een oogzenuwontsteking
- Problemen met balans en duizeligheid
- Ernstige vermoeidheid
- Problemen met geheugen of concentratie
- Doof gevoel
- Tintelingen of een gevoel van naaldenprikjes
- Onduidelijk praten of moeite met slikken
- Blaasproblemen, inclusief incontinentie of regelmatige aandrang om te moeten plassen.
- Minstens 30 dagen na een vorige schub voorkomen
- 24 uur of langer aanhouden
- Geen oorzaak hebben in een infectie of andere aandoening
- Er niet zijn tussen schubs in
- grenzen voor jezelf te stellen en ervoor te zorgen dat je niet teveel van jezelf vraagt
- te bewegen
- gezond te eten
- voldoende te slapen
- te mediteren
- Haal een griepprik als je arts dit adviseert
- Was vaak je handen
- Vermijd mensen die ziek zijn
- Het niet gebruiken van DMT’s
- Blootstelling aan warmte
- Vermoeidheid
- Tekort aan vitamine D
- Roken
Om te weten wat een schub is, moet je eerst weten wat de symptomen van MS zijn. Een van de meest voorkomende symptomen is een doof gevoel of tintelingen in je armen of benen.
Andere symptomen kunnen bijvoorbeeld zijn:
In ernstige gevallen kan MS ook leiden tot verlies van zicht. Meestal gebeurt dit in één oog.
Voor meer symptomen, bekijk het interactieve lichaam.
Iedereen ervaart een schub anders. En symptomen kunnen per keer verschillen.
Soms zijn ze mild. Op andere momenten kunnen ze zo erg zijn, dat het moeilijk is om te blijven functioneren. Je kunt last hebben van één symptoom of meerdere. Dat hangt af van de mate waarin je centraal zenuwstelsel (CZS) door MS is aangetast en om welke gebieden het in je CZS gaat.
Symptomen van een schub zijn onder andere:
Soms is het lastig om te zeggen of de symptomen die je ervaart door een schub komen of de gewoonlijke MS-symptomen zijn.
Symptomen worden gezien als een schub als ze:
Sommige symptomen zijn er misschien wel altijd, maar worden erger tijdens een schub. Zoals vermoeidheid, slechte concentratie of blaasproblemen. En sommige symptomen ervaar je alleen als je een schub hebt.
Uit onderzoek blijkt dat de meeste mensen met RRMS vroeg of laat te maken krijgen met schubs.
Schubs worden veroorzaakt door ontstekingen in het centraal zenuwstelsel. Die beschadigen de myeline, het vettige laagje om de zenuwcellen dat de axonen beschermt. Axonen zijn uitlopers van de zenuwcellen die elektrische impulsen doorgeven en zo zorgen voor informatieoverdracht in de hersenen. Als de myeline is beschadigd door ontstekingen, wordt de overdracht van informatie langzamer of slechter. Dit veroorzaakt MS-symptomen en schubs.
Er is (nog) geen manier om MS te genezen. Maar medicijnen die de voortgang van de ziekte remmen (disease-modifying therapies of DMT’s) kunnen wel helpen het aantal schubs te verminderen of te voorkomen.
Ook kun je bepaalde omstandigheden die kunnen leiden tot een schub proberen te vermijden.
Stress
Volgens onderzoek kunnen grote gebeurtenissen, bijvoorbeeld die iets te maken hebben met werk of familie, de kans op schubs vergroten.
Stress hoort bij het leven. Maar je kunt wel proberen het in de hand te houden. Door bijvoorbeeld:
Infecties
Uit onderzoek blijkt ook dat veelvoorkomende infectieziektes, zoals griep of een verkoudheid, een schub teweeg kunnen brengen.
Luchtweginfecties komen veel voor in de winter. Toch kun je een paar dingen doen om de risico’s te verkleinen:
Blaasontstekingen kunnen ook leiden tot een schub. Veel mensen met MS hebben door hun blaasproblemen regelmatig last van een blaasontsteking.
Operaties
Sommige mensen met MS zijn bang dat een operatie en bijbehorende verdoving een schub kunnen veroorzaken. Volgens de National MS Society in de Verenigde Staten is dit niet het geval.
Anesthesie (verdoving) wordt als veilig gezien voor mensen met MS. Mensen met vergevorderde MS en ademhalingsproblemen lopen een groter risico op complicaties van anesthesie, maar niet op schubs. (Complicaties zijn overigens zeldzaam.)
Er zijn onderzoeken waaruit mogelijk een verband blijkt tussen het verwijderen van keelamandelen en het later krijgen van een MS-diagnose. Maar het is niet zeker dat er echt een duidelijke oorzaak en gevolg is. In dit geval gaat het dus om het krijgen van MS en niet het krijgen van een schub.
Vaccinaties
Uit onderzoek is gebleken dat vaccinaties MS niet verergeren. Er is gekeken naar allerlei verschillende vaccinaties, van de griepprik, hepatitis B en coronavaccins.
Waar je wel rekening mee moet houden:
Neem geen vaccinatie als je een schub hebt
Vermijd levende virus-vaccins als je bepaalde medicatie neemt
Praat er met je arts over voordat je een vaccinatie krijgt.
Andere risicofactoren
Oudere mensen hebben vaker last van schubs, blijkt uit een onderzoek uit 2019.
Er is ook een verschil tussen schubs bij mannen en vrouwen.
Andere risicofactoren die uit onderzoek blijken, zijn:
Pseudoschubs
Pseudoschubs zijn verergeringen van MS-symptomen die niet veroorzaakt worden door nieuwe ontstekingen in het centraal zenuwstelsel.
Tijdens een pseudoschub zullen symptomen waar je al eerder last van had, voor korte tijd verergeren of weer opkomen. Dit is tijdelijk. Dit kan veroorzaakt worden door:
-
Een ziekte of infectie, vooral een blaasontsteking
-
Depressie of angst, vaak op gang gebracht door stress
-
Uitputting
-
Inspanning
-
Een te warme omgeving
Zodra de oorzaak van de pseudoschub weggenomen is, verdwijnen de symptomen meestal binnen een dag.
Bij een schub houden symptomen minstens 24 uur aan.
Hoelang de schub duurt, kan per persoon verschillen. Een paar dagen kan, maar soms ook een paar weken of zelfs maanden.
Schubs kunnen zonder waarschuwing ineens ontstaan. Maar je kunt proberen ze te voorkomen. Zorgen dat je fit en gezond bent is belangrijk voor iedereen, maar extra belangrijk voor mensen met MS.
Het voorkomen van een infectie is misschien wel een van de belangrijkste preventieve stappen die je kunt zetten. Een gezond en uitgebalanceerd dieet eten helpt daarbij.
Als je rookt, zoek dan hulp om te stoppen. Roken vergroot de kans op luchtweginfecties, die schubs kunnen veroorzaken.
Als je DMT’s voorgeschreven krijgt, zorg dan dat je ze neemt op de voorgeschreven manier. Een dosis vergeten kan problemen veroorzaken. Heb je vragen? Praat er met je neuroloog over.
Zorg dat je een netwerk van naasten hebt die je kunnen helpen als het nodig is. Praat met familie en vrienden over hoe je je voelt.
Praat met je neuroloog over je klachten en of behandeling nodig is.
Een schub is voor iedereen weer anders. Datzelfde geldt voor het herstellen van een schub.
Het kan zijn dat je je leefstijl even moet aanpassen, vooral als je heel actief bent.
Als het kan, neem vrij van je werk. Kijk of iemand je thuis kan helpen als dat nodig is.
Schubs kunnen ook emotionele problemen veroorzaken. Angst en depressie kunnen erger worden. Praat er met je arts over. Misschien kan therapie helpen.
Fysio- en ergotherapie, nieuwe medicatie, psychische ondersteuning: het kan allemaal helpen om zo snel mogelijk te herstellen van je schub. Je arts kan je hierover adviseren.
Understanding Multiple Sclerosis (MS) Flare-Ups – Healthline, laatste update 3 september 2021. Laatst bekeken november 2023.
MAT-NL-2200481 v2.0 112023
Gerelateerd
De symptomen van je MS monitoren
De symptomen die je als je multiple sclerose (MS) hebt, kunt ervaren, kunnen onvoorspelbaar zijn. Het bijhouden van eventuele veranderingen in je...
Klapvoet
Klapvoet bij multiple sclerose wordt veroorzaakt door spierzwakte of een verstoring van signalen tussen de hersenen en de benen.
MS-symptomen en kwaliteit van leven
Wanneer je de diagnose multiple sclerose (MS) hebt gekregen, zal je neuroloog regelmatig willen controleren hoe het met de schade in je hersenen is...